سلام دوستان
همانطورکه می دانید پرندگان قادر به بزرگنمایی ترکیبات آلاینده می باشند. مثلاً پر در پرندگان می تواند جیوه و سایر فلزات سنگین را تغلیظ و نگهداری کند. به همین دلیل می توان از نمونه های تاکسیدرمی پرندگان برای تعیین سطح مقادیر برخی عناصر غیر ضروری در طبیعت استفاده کرد. مثلا ما با مقایسه چند نمونه از سالهای قبل که از یک زیستگاه در تاریخ های متفاوتی بدست آمده اند و متعلق به یک پرنده بومی می باشد می توانیم روند کاهشی یا افزایشی این مواد را در طبیعت مشاهده نمائیم
مطالعه حاضر به تازگی توسط خانم پریسا احمدی به راهنمائی دکتر علیرضا ریاحی انجام شده و مقالات حاصل از آن در دست چاپ می باشد: یکی از مشتقات موجود در نفت ترکیبات حلقوی معطره آن می باشد که به PAH موسوم است. ترکیبات PAH در خلال تغذیه، خودآرایی و تنفس جذب بدن پرندگان می شوند و موجب تأثیرات سمی بسیاری به خصوص بر جنین پرندگان نظیر کاهش اندازه جنین و اختلال در رشد سلولی پرندگان می شوند. بنابراین، پرندگان آلاینده های شیمیایی پایدار را تجمع می دهند و در معرض خطر این آلاینده ها هستند. جذب ترکیبات PAH توسط پرندگان، سبب اختلالات ژنتیکی و تغییر در اندازه تخم و ضخامت پوسته شده و علاوه بر آن سبب بروز سرطان در پرندگان بالغ می شود.
در این مطالعه 3 هدف تعقیب شده است
الف- مقایسه غلظت ترکیبات PAH در تخم گونه بومی (اگرت ساحلی) نسبت به تخم گونه های مهاجر(پرستوی دریایی پشت دودی، پرستوی دریایی کاکلی کوچک و سلیم خرچنگ خوار).
ب- تعیین منشأ ترکیبات PAH در رسوبات سطحی و تخم پرندگان در منطقه مورد مطالعه.
ج- بررسی همبستگی بین غلظت ترکیبات PAH در رسوبات و تخم پرندگان دریایی.
روش کار:
تعداد 4 الی 6 تخم با مجوز سازمان محیط زیست از آشیانه این 4 نوع پرنده در خور موسی جمع آوری شد. جزیره های قبر ناخدا و جزیره کوچک بی نام که در مجاورت آن قرار داشت مرکز جمع آوری تخم ها بودند. با روش های آزمایشگاهی ترکیبات PAH از چربی تخم استخراج شد و با دستگاه GC-Mass سنجش شد و نمودار مولکول های سنگین و سبک PAH موجود نمایش داده شد
نتیجه مطالعه:
روند موجود در نمودار نشان داده که در هر 4 گونه تغییرات مشابهی دیده می شود. منشأ غالب ترکیبات PAH در این منطقه، پایروژنیک و ناشی از احتراق سوخت های فسیلی بدست آمد (یعنی منشاً آن حوادث نفتی و نشت نفت نبوده است). در گذشته، وقایعی مانند آتش سوزی چاه های نفتی در جنگ ایران و عراق و همچنین جنگ عراق و کویت موجب رهاسازی ترکیبات PAH با منشأ پایروژنیک در این منطقه شده اند. در حال حاضر، صنایع پتروشیمی واقع در بندر ماهشهر، شامل مجتمع های پتروشیمی رازی و امام خمینی (ره) را می توان به عنوان منبع عمده ورود این گروه از آلاینده ها به محیط زیست در نظر گرفت.
در نهایت میزان آلودگی این ترکیبات در تخم پرندگان مطالعه شده در آستانه نگرانی است و پیش بینی می شود مطالعات وسیع تر بطور منظم و سالانه روی سایر گونه های آبزی انجام شود
در تصاویر به ترتیب میزان این آلاینده ها را در یکی از پرندگان (سلیم خرچنگ خور) و نوسانات انواع ترکیبات PAH موجود در دوجزیره را نمایش می دهد
با تشکر - قاسمپوری