تالار گفتگو پرنده نگری و پرنده شناسی

پرنده نگری - Birdwatching => دیدگاه ها ، مقالات و نوشته ها => نويسنده: ghasempouri در ژوئیه 23, 2012, 12:56:20 am

عنوان: چرا البرز و زاگرس در سطح hotspot چهانی برای پرنده نگری است؟
رسال شده توسط: ghasempouri در ژوئیه 23, 2012, 12:56:20 am
با سلام به دوستان عزیزم
با توجه به اینکه مطالب فارسی مرتبط با اهمیت دنیای پرندگان از قلت بالایی برخوردار است لذا بخش هایی از یک مقاله مفید علمی که جایگاه ایران نیز در آن بخوبی مشخص شده است را بطور خلاصه وار و با اشاره به هدف اجمالی این مطالعه ذکر می کنم. نظرات اصلاحی و پیشنهادات شما قطعاً باعث بهتر شدن خواهد بود:

پرندگان به عنوان گروهی غنی از جفت گونه های نزدیک و مرتبط به هم (از یک نیای مشترک) شناخته شده اند که از توزیع های parapatric (جمعیت های مجاور بدون تبادل ژن) یا allopatric (جمعیت های ناهمجا با فاصله بیشتر) برخوردار بوده و همراه با مناطق تماس نسبتا باریک در کنار هم دیده می شوند. در این مقاله توزیع جغرافیایی جفت گونه های parapatric از گنجشک سانان منطقه پالئارکتیک در مناطق تماس گونه ها مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته. مناطق تماس آنها عمدتا در جنوب غربی، جنوب آسیا، شمال و مرکزی آن و در شمال غربی آفریقا و با کانون در خاورمیانه همراه است. در این میان نوارهای البرز و زاگرس تنوع بالایی برای گنجشک سانان برخوردارند.

در یک مطالعه که 54 میلیون کیلومتر مربع از قاره اروپا و شمال قاره های آسیا و آفریقا (منطقه پالئارکتیک) را در بر می گرفت، سوابق 25 ساله تمام گزارش های هیبریدزایی استخراج شد، یعنی از سال 1977 تا 2002. سپس نقشه ها بصورت دیجیتایز شده به نرم افزار Worldmap داده شد. نتایج مطالعه نشان داد در این منطقه 98 گونه از گنجشک سانان از نظر توزیع جغرافیایی در مجاورت هم واقع شدند که از نظر سیستماتیک جانوری 52 گونه به عنوان جفت گونه محسوب می شدند. شواهد نشان داد که 37% آنها از سابقه هیبرید شدن برخوردارند. مناطقی که در مجموع از بیشترین غنای زون تماس برخوردار بودند: البرز - زاگرس - قفقاز - هندوکوش - پامیر - اطلس (شمال آفریقا) - هیمالیا - Tienshan -  Taurus - Altai بدست آمدند.

اگر به بحث آنچه دیده می شود بپردازیم تنها نقاط کمی در شمال آسیا وجود دارد که بر اساس نظریه Mid-domain effect توجیه کننده توزیع پرندگان است. مدل مورد اشاره یکی از روش هائی است که بصورت نظری و از روی وضعیت توپوگرافی و قاره ها به قضاوت در مورد توزیع گونه ها می پردازد. پیش بینی توزیع گونه ها از روی وضعیت هندسی قاره ها تنها 3.8% پراکنش فعلی را توجیه می کند که این رقم عملاً پیش بینی مورد قبولی محسوب نمی شود.

آنچه در تصویر مشاهده می کنید نشاندهنده نقاط داغ ها یا Hotspot های گنجشک سانان دنیا است. با توجه به وضعیت ایران در این نقشه از سرخس تا ارسباران و از ارسباران تا انتهای رشته کوه زاگرس به خوبی در می یابیم که در این مناطق از چه غنای گونه ای خاصی برخورداریم و این غنا چقدر بر مسئولیت ما می افزاید.

اصل مقاله را از لینک زیر دریافت فرمائید
ghasempouri.persiangig.com/paper/1.rar
پسورد فایل نام وب سایت یعنی www.birdforum.ir می باشد

منبع
Aliabadian, M., Roselaar, CS, Nijman, V., Sluys, R. & Vences, M. (2005) Identifying contact zone
hotspots of passerine birds in the Palaearctic region. Biology Letters, 1, 21–23
عنوان: پاسخ : چرا البرز و زاگرس در سطح hotspot چهانی برای پرنده نگری است؟
رسال شده توسط: reza_aliasl در ژوئیه 23, 2012, 06:24:36 am
بسیار عالی بود.
ممنونم.
طبیعت ایران به معنای واقعی خاص و مثال زدنیه.تقریبا مشابه وضعیت گنجشک سانان را در پرندگان شکاری موجود در ایران داریم که از تنوع و ارزش بسیار بالایی بر خوردار هستند.
اینطور که متوجه شدم هر گونه در طبیعت نقشی را بر عهده داره اما بعضی از گونه ها در یک خانواده به واسطه نقش خاصی که بر عهده دارند از ارزش بالاتری بر خوردار هستند.روی یک سری از پرندگان شکاری حساسیت های بیشتری را شاهد هستیم و جالب اینکه بیشتر این گونه ها در ایران موجود است.و به قول خود شما مسولیت ما را در حفظ آنها دوچندان می کنه.
عنوان: پاسخ : چرا البرز و زاگرس در سطح hotspot چهانی برای پرنده نگری است؟
رسال شده توسط: Alireza Hashemi در ژوئیه 23, 2012, 07:14:00 pm
سپاس فراوان محمود آقا. میتونم خواهش کنم در مورد نظریه Mid-domain effect  هم مختصری توضیح بدین.  :)
خیلی خیلی ممنونم
عنوان: پاسخ : چرا البرز و زاگرس در سطح hotspot چهانی برای پرنده نگری است؟
رسال شده توسط: ghasempouri در ژوئیه 24, 2012, 01:54:04 am
سپاس فراوان محمود آقا. میتونم خواهش کنم در مورد نظریه Mid-domain effect  هم مختصری توضیح بدین.  :)
خیلی خیلی ممنونم
به روی چشم، تا جائیکه بلدم مواردی را خدمت دوستان میگم. البته نتایح اصلی با مدل سازی کامپیوتری بدست میاد که ممکنه توضیح آن از حوصله دوستان خارج باشه.
تنوع حیات از دیر باز همیشه چشم بشر را به خودش خیره کرده، مخصوصاً با پیدا شدن برخی بیماری های جدید و صعب العلاج، انسان به این فکر افتاد که تنها راه مبارزه با این مشکلات بهره گرفتن از مزایای تنوع حیات در آینده است لذا حفظ تنوع اکوسیستم ها از یک امر اخلاقی خیلی فراتر رفت تا جائیکه به چشم یک ضرورت برای نگاه به بقاء و توسعه پایدار در آینده تبدیل شد. تحلیل توزیع جهانی تنوع زیستی یکی از مهم ترین اهداف متخصصین محیط زیست و محققین دانش جغرافیای زیستی محسوب میشه. یکی از مسائلی که از گذشته تا به امروز توجه زیست شناسان اعم از گیاه شناسان و جانورشناسان را بخودش جلب کرده موضوع شیب عرضی تنوع گونه ای از قطب به استوا و همینطور در قاره هاست. این تغییر در غنای گونه ای (یا به عبارتی تنوع گونه ای) در جهت عرض جغرافیایی تغییر می کنه که یکی از عمومی ترین مدل های تغییر در طبیعت به حساب میاد که به آن  (latitudinal diversity gradient (LDG گفته اند. دوستان می دانند که این مطلب اولین مبحث وارد شده در کتاب های اکولوژی است که همه را به خودش علاقمند میکنه تا بدانیم غیر از اقلیمی که ما در آن زندگی میکنیم چه روندی از گوناگونی موجودات زنده با نظم و ترتیب رعایت میشه. ضمن اینکه این یک موضوع خیلی کلی است که همه طبیعی دان ها از گذشته تا حال روی آن اتفاق نظر داشتند. اما موضوع به اینجا ختم نشد چون فراتر از این حرف ها بود:

با توسعه دانش، پیش فرض های الگوی تنوع حیات به 3 دسته اصلی تقسیم شد

دسته اول: فرضیه های توجیه کننده تنوع بر اساس شرایط فضایی-مکانی
- پیش فرضهای اثر میان دامنه mid-domain effect
- پیش فرضهای منطقه جغرافیایی
- پیش فرضهای گونه ها - انرژی
- پیش فرضهای ناملایمات آب و هوایی
- پیش فرضهای ثبات آب و هوایی

دسته دوم: فرضیاتی هستند که برای توزیع گونه ها به دنبال مصادیق تاریخی و تکاملی می گردند
- پیش فرضهای اغتشاش تاریخی
- پیش فرضهای نرخ تکاملی
- پیش فرضهای زمان موثر تکامل

و سرانجام دسته سوم فرضیات زیستی یا بیوتیک هستند که بحث مفصلی برای خودش داره
ناگفته نباشه این دسته بندی بعد از سال 2000 کامل شده و به شکل امروزی در آمده

بنابراین "اثر میان دامنه" یا mid-domain effect در گروه یکی از مهم ترین فرضیات دسته بندی فضایی-مکانی توزیع جغرافیایی برای موجودات زنده قرار می گیره. این فرضیه را به اختصار MDE هم می نامند. MDE توضیح می دهد که اگه تمام عوامل مربوط به تکامل گونه، شرایط محیط زیست آنها و ... در یک کلام تمامی عواملی که در اکوسیستم ایجاد گرادیان می کند را نادیده بگیریم یا اثرش را برای گونه ها یکسان فرض کنیم (در واقع شرایط قاره جدیدی را فرض کنیم که برای اولین بار جانوران به آن معرفی می شوند) و تنها قرار باشه با رویکرد ژئومتری و هندسه مکانی به الگوی پراکندگی گونه ها نظر بیفکنیم آنگاه بیشترین همپوشانی گونه ها در مرکز دامنه پراکنش منطقه خواهد بود.

این هم از اولین مقالاتی که با شبیه سازی کامپیوتری سعی در نمایش این مفهوم را داشته و در اغلب مقاله های مرتبط به عنوان رفرنس مورد استفاده قرار گرفته
Colwell RK, Lees DC. 2000. The mid-domain effect: geometric constraints on the geography of species richness. Trends in Ecology and Evolution 15: 70-76

در همین ارتباط دکتر منصور علی آبادیان استاد گروه زیست شناسی و بیوسیستماتیک دانشگاه فردوسی مشهد در مقاله دیگری که در سال 2008 به چاپ رسانده تنوع گونه ای و بحث اندمیسم را مطرح کرده. این مقاله بصورت رایگان از طریق وب سایت مجله هلندی Contributions to Zoology (چاپ دانشگاه آمستردام) در دسترس عموم قرار گرفته و تصویر گویایی داره که به خوبی مفهوم MDE را برای پرندگان آسیا و ایران شرح میده

لینک دریافت مقاله کامل
http://dpc.uba.uva.nl/ctz/vol77/nr02/art06
تصویر بالا سمت راست پراکنش تئوریک گونه ها را بر اساس MDE شرح میده و تصویر سمت چپ آنچه توزیع کنونی است را نمایش میده
منبع تصویر مقاله آقای دکتر منصور علی آبادیان است که لینک آن در بالا آورده شد.