تالار گفتگو پرنده نگری و پرنده شناسی

نتیجه یک مطالعه در ایران: تخم پرندگان خلیج فارس به عنوان شاخص زیستی ترکیبات PAH

ghasempouri

سلام دوستان
همانطورکه می دانید پرندگان قادر به بزرگنمایی ترکیبات آلاینده می باشند. مثلاً پر در پرندگان می تواند جیوه و سایر فلزات سنگین را تغلیظ و نگهداری کند. به همین دلیل می توان از نمونه های تاکسیدرمی پرندگان برای تعیین سطح مقادیر برخی عناصر غیر ضروری در طبیعت استفاده کرد. مثلا ما با مقایسه چند نمونه از سالهای قبل که از یک زیستگاه در تاریخ های متفاوتی بدست آمده اند و متعلق به یک پرنده بومی می باشد می توانیم روند کاهشی یا افزایشی این مواد را در طبیعت مشاهده نمائیم

مطالعه حاضر به تازگی توسط خانم پریسا احمدی به راهنمائی دکتر علیرضا ریاحی انجام شده و مقالات حاصل از آن در دست چاپ می باشد: یکی از مشتقات موجود در نفت ترکیبات حلقوی معطره آن می باشد که به PAH موسوم است. ترکیبات PAH در خلال تغذیه، خودآرایی و تنفس جذب بدن پرندگان می شوند و موجب تأثیرات سمی بسیاری به خصوص بر جنین پرندگان نظیر کاهش اندازه جنین و اختلال در رشد سلولی پرندگان می شوند. بنابراین، پرندگان آلاینده های شیمیایی پایدار را تجمع می دهند و در معرض خطر این آلاینده ها هستند. جذب ترکیبات PAH توسط پرندگان، سبب اختلالات ژنتیکی و تغییر در اندازه تخم و ضخامت پوسته شده و علاوه بر آن سبب بروز سرطان در پرندگان بالغ می شود.

در این مطالعه 3 هدف تعقیب شده است
الف- مقایسه غلظت ترکیبات PAH در تخم گونه بومی (اگرت ساحلی) نسبت به تخم گونه های مهاجر(پرستوی دریایی پشت دودی، پرستوی دریایی کاکلی کوچک  و سلیم خرچنگ خوار).
ب- تعیین منشأ ترکیبات PAH در رسوبات سطحی و تخم پرندگان در منطقه مورد مطالعه.
ج- بررسی همبستگی بین غلظت ترکیبات PAH در رسوبات و تخم پرندگان دریایی.


روش کار:
تعداد 4 الی 6 تخم با مجوز سازمان محیط زیست از آشیانه این 4 نوع پرنده در خور موسی جمع آوری شد. جزیره های قبر ناخدا و جزیره کوچک بی نام که در مجاورت آن قرار داشت مرکز جمع آوری تخم ها بودند. با روش های آزمایشگاهی ترکیبات PAH از چربی تخم استخراج شد و با دستگاه GC-Mass سنجش شد و نمودار مولکول های سنگین و سبک PAH موجود نمایش داده شد

نتیجه مطالعه:
روند موجود در نمودار نشان داده که در هر 4 گونه تغییرات مشابهی دیده می شود. منشأ غالب ترکیبات PAH در این منطقه، پایروژنیک و ناشی از احتراق سوخت های فسیلی بدست آمد (یعنی منشاً آن حوادث نفتی و نشت نفت نبوده است). در گذشته، وقایعی مانند آتش سوزی چاه های نفتی در جنگ ایران و عراق و همچنین جنگ عراق و کویت موجب رهاسازی ترکیبات PAH با منشأ پایروژنیک در این منطقه شده اند. در حال حاضر، صنایع پتروشیمی واقع در بندر ماهشهر، شامل مجتمع های پتروشیمی رازی و امام خمینی (ره) را می توان به عنوان منبع عمده ورود این گروه از آلاینده ها به محیط زیست در نظر گرفت.

در نهایت میزان آلودگی این ترکیبات در تخم پرندگان مطالعه شده در آستانه نگرانی است و پیش بینی می شود مطالعات وسیع تر بطور منظم و سالانه روی سایر گونه های آبزی انجام شود

در تصاویر به ترتیب میزان این آلاینده ها را در یکی از پرندگان (سلیم خرچنگ خور) و نوسانات انواع ترکیبات PAH موجود در دوجزیره را نمایش می دهد
با تشکر - قاسمپوری
سید محمود قاسمپوری

كاربراني كه از پست شما تشكر كرده اند:


Alireza Hashemi

سلام محمود جان. نمیدونم چون مقاله هنوز چاپ نشده میتونم کنجکاوی کنم یا نه ولی با این حساب اکرت ساحلی چون بومی بوده و بیشتر در معرض آلودگی بوده پس آلاینده بیشتری ذخیره کرده؟!! و اونطور که نمودار نشون میده چهارگونه دیگه با روندی مشابه هم دارای آلودگی هستن. ولی سوال من اینه که آیا نمونه شاهدی هم هست که از منطقه ای دورتر باشه و تعمیم این اثر آلودگی رو به منطقه تایید کنه یا نه؟! چون دو جزیره بهم نزدیک هستن. ضمنا با توجه به اینکه اکرت ساحلی معمولا در رسوبات کف تغذیه میکنه و پرستوهای دریایی در سطح بدنبال غدا میگردن آیا اثر این اختلاف بستر تغذیه و احتمالا درصد آلودگی هم در نظر گرفته شده؟
راستی در منحنی سلیم خرچنگ خوار نقاط پیک منحصر به یکی از جزیره ها شده؟!! ببخشید این کنجکاوی منو  :P ::) 
Go Birding, Go Wild

كاربراني كه از پست شما تشكر كرده اند:


ghasempouri

خواهش می کنم علیرضا جان
الان توضیحاتی را خدمت شما و دوستان اضافه میکنم
یکی از فرضیات مطالعه اثر بومی بودن و مهاجر بودن روی تجمع این ترکیبات بود. در کنار این فرضیه مشکل Foraging Location همیشه وجود داره. یعنی مکان غذایابی متفاوت و حتی آیتم های غذایی نا یکسان بین گونه های موجود در منطقه که تبدیل به یک مساله لاینحل میشه. اما در عین حال نکاتی به شرح زیر وجود داره که روی مطالعه اثر میگذاره

- رسوبات بیش از 28 برابر تجمع PAH را نسبت به مناطق دورتر از پالایشگاه از خود نشان دادند که این میتونه یکی از دلایل بالا بودن ترکیبات در اگرت ساحلی باشه
- در عین حال PAH ها متابولیته می شوند. یعنی از بدن دفع می شوند یا در سوخت و ساز وارد میشوند و مانند چربی می سوزند. حالا چون اگرت ساحلی بزرگ جثه تر از سایر گونه ها بود شاید به دلیل نرخ متابولیسم پائین تر نیسبت به پرستوها، با سرعت کمتری آین ترکیبات را دفع یا استحاله می کند. این مورد نیاز به مطالعه بیشتر به ویژه در شرایط آزمایشگاهی با دوز مشخصی از آلاینده دارد که بطور مصنوعی وارد رژیم غذایی اگرت ساحلی و گونه های دیگر بشود
- امکان بهتر کردن مطالعه با افزایش نمونه های تخم پرنده وجود داشت که به دلیل مغایرت با اهداف حفاظتی از این کار صرف نظر شد
- در مورد سلیم خرچنگ خوار فکر میکنم (درست حضور ذهن ندارم) در یکی از جزایر تخم گذاری نکرده بود

این را هم اضافه کنم که مولکول های بزرگتر PAH  یا ماکرومولکول ها زودتر رسوب می کنند و احتمالاً در مناطق نزدیک به فیلرهای سوزنده پتروشیمی دیده می شوند. به همین ترتیب با فاصله گرفتن از صنایع پتروشیمی مولکول های کوچکتر از تراکم بیشتری برخوردار خواهند بود. فاصله دو جزیره به قدری نبود که این تفاوت را نمایش بدهد اما اگر منشاء آلودگی درست تشخیص داده شده باشد لذا هیچ بعید نیست که با دور شدن از منبع، بالانس ترکیبات آلاینده در تخم ها و نوع ضایعات احتمالی متفاوت باشد
ممنون از توجه شما
سید محمود قاسمپوری

كاربراني كه از پست شما تشكر كرده اند:


شفایی

سلام
بنظر من مشکلی که هست اینه که پرندگان تاکسیدرمی شده اکثرا اطلاعات کافی ندارن. مثلا کی شکار شدن و کجا شکار شدن و ...
بخاطر همین موضوع، نمیشه خیلی ازشون استفاده کرد.
مثلا من با Middle East Falcon Group Research که برای بررسی تنوع ژنتیکی و مسائل مربوط به آلودگی اصلا با نمونه ای تاکسیدرمی شده کار نمیکنن و توجیه اونا هم همین مسئله هست که منشاء پرندگان صید شده یا پرندگان در اسارت مشخص نیست....
البته اینم قبول دارم که نمونه برداری از پرندگان در طبیعت و در لونه هاشون واقعا سخته. آخه اصل کار تحقیقات در جانوران، نمونه برداری است که بسیار هم سخت و در بعضی اوقات غیر ممکن هست، مشکلی که محققان شیمی، فیزیک و ریاضی و مهندسی ندارن ...
شاخه; مشکن، مرغ را پران نکن.

كاربراني كه از پست شما تشكر كرده اند: