سلام دوستان
قبل از هر چيز بايد عرض کنم در اينجا به دليل عدم دسترسي به اينترنت پرسرعت، اين گزارش را از طريق گوشي موبايل و با اينترنت همراه اول ارسال ميکنم و تصاوير گرفته شده از منطقه و پرندگان اين ناحيه را در اولين فرصت در ادامه همين گزارش تقديم مي کنم. بايد ببخشيد که اين گزارش بدون تصوير از نظر سطح مهارت و نوشتار اصلا با نوشته هاي شما عزيزان برابري نميکنه
به دنبال برنامه مطالعه ويژگي هاي تاگزونومي و رده بندي نژاد قرقاول بال نقره اي سرخس يعني يکي از4 زيرگونه معرفي شده براي قرقاول هاي ايران، فرصت 2 روزه اي پيش آمد تا به منطقه شمال شهرستان سرخس يعني نوار مرزي ايران و ترکمنستان برويم و مشاهدات جالبي که از منطقه داشتم را تقديم عزيزان کنم. هدف اوليه ما مطالعه رفتار و زيست شناسي اين نژاد يعني (Phasianus colchicus principalis) بود در اين فصل از سال بود. اين موضوع مربوط به تحقيق سرکار خانم دکتر نسرين کيوانفر با سرپرستي دکتر منصور علي آباديان بود.
جغرافياي منطقه: خط افقي روي نقشه هاي ايران در منطقه سرخس، از نوار مرزي جنگل جهانباني (شرق) شروع ميشود و بصورت يک خط راست تا توده هاي وحشي پسته در جنگل خواجه (غرب) ادامه پيدا مي کنه. پسته وحشي جنگل خواجه با وسعت تقريبي 20 هزار هکتار در حقيقت پسته هاي موسوم به خنجوک يا بنه نيستند بلکه پسته هايي هستند کوچکتر از فندق و بسيار چرب از نژاد همين پسته هاي خوراکي که اولين بار در سال 69 توسط سازمان محيط زيست به آن توجه شده. نوار مرزي بصورت جاده آسفالت و مستقيم ادامه داره
چشم انداز: در گذشته نه چندان دور تمام منطقه پوشيده از جنگل هاي گز و پده بود. درخت پده از انواع صنوبرهايي است که تنه شبيه به بيد داره و برگ هاي متفاوتي از مثلثي تا نواري روي يک درخت ديده ميشه. بعضاً تنه هاي ضخيمي از آنها هنوز در منطقه ديده ميشه. جنگل تراشي به منظور تامين سوخت و ايجاد اراضي کشاورزي باعث شده که چيزي به عنوان جنگل جهانباني عملاً وجود خارجي نداشته باشه. در عين حال چند صد متر آنطرف نوار مرزي اين جنگل ها بصورت دست نخورده وجود داره که سيماي کاملاً متفاوتي را در خاک ترکمنستان ساخته و وضعيت سالهاي قبل مان را به ما يادآوري مي کنه.
چالش هاي بقاي قرقاول سرخس: سطح آب زيرزميني قبلاً کمتر از 2 متر بوده اما حالا با وجود 30 هزارهکتار مزارع آبي، سطح آب بين 8 الي 12 متر پايين رفته و برخي جاها به 15 متر رسيده که همين ميتونه عاملي در تشديد تخريب زيستگاه قديمي قرقاول هاي منطقه باشه. اما در عين حال قرقاول هاي بال سفيد (بال نقره اي) مامن جديد خودشان را در مزارع يونجه، کلزا، ذرت، گندم و جو پيدا کرده اند. قرقاول هايي که با شروع بهار در مزارع گندم لانه مي سازند شانس بيشتري براي بقاء نسل دارند چون تقريباً کمباين ها در خرداد اقدام به درو مي کنند که جوجه هاي آنها ديگر از تخم خارج شده اند ولي مزارع جو که يک ماه زودتر درو مي شوند لانه ها را تخريب مي کنند. يونجه زارهاي پر پشت و متراکم به شدت مورد توجه آشيانه سازي و تغذيه قرقاول ها هستند ولي متاسفانه مشکل درو کردن دوره اي در هر 20 الي 25 روز لطمه زيادي به جوجه آوري ناتمام آنها وارد مي کنه. بعد از مزارع گندم، کاشت بهاره کلزا هم زيستگاه خوبي براي قرقاول مهيا مي کنه. در اين فصل از سال هم که نيازي به آشيانه ندارند اغلب در حاشيه کانال هاي آب و پوشش ني زارها سپري مي کنند
مشاهدات پرنده:
دليجه: اولين شکاري ديده شده در منطقه بود که کم و بيش چند نوبت ديده شد
سارگپه پا بلند: شانس ديدن اين شکاري به راحتي تمام در منطقه وجود داشت و با معيارهاي چشمي ميشه گفت که فراواني خوبي در اين زيستگاه داشته
زنگوله بال: از قرار معلوم در روزهاي گذشته از عرض هاي شمالي وارد منطقه شدند و افزايش تعداد آنها طي روزهاي آينده ادامه خواهد داشت. حداقل 3 دسته از زنگوله بال ها را ديديم که کمترين گروه آن بيشتر از 100 قطعه بودند. صداي جير جير شبيه به زنگوله هاي کوچک در حين پرواز آنها در بالاي سرمان شنيده مي شد که موفق شدم آنرا ضبط کنم که انشاالله همينجا آپلود خواهم کرد. از قرار معلوم ديدن گله هاي چند هزارتايي زنگوله بال در اين منطقه مسبوق به سابقه است. اينها تا بهمن ماه مهمان ايران هستند و سپس منطقه را ترک مي کنند
خروس کولي: اينها هم بصورت گله اي و اجتماعي در آمده بودند و در مزارع يونجه در گروه هاي بزرگ منطقه وسيعي را اشغال کرده بودند و البته مشابه با زنگوله بال از حضور ما در منطقه چندان خوشحال به نظر نمي آمدند
چکاوک کاکلي (فراوان)، پاشلک، گنجشک درختي (فراوان)، مينا و يک عقاب نابالغ که موفق به شناسايي اش نشدم از ديگر مشاهدات ما بود. همچنین کلاغ گردن بور و زاغی
قرقاول: يک مزرعه ذرت به وسعت تقريبي 5 هکتار که به دليل سرمازدگي بصورت درو نشده رها شده بود شانس خوبي براي پيا کردن قرقاول ها بود. در آنجا با حرکت کردن خطي شبيه به جرگه گيري، بين 6 تا 7 قرقاول را براي فيلم برداري پرانديم که 2 تا از آنها قرقاول نر بودند. قطعاً اين برآورد از آن مزرعه اشکالاتي دارد چون نرها بيش از ماده ها در جرگه گيري به پرواز در مي آيند. ظاهراً ماده ها مانند زمان تخم گذاري اختفا يا بي حرکت ماندن را همچنان ترجيح مي دهند.
ساير همراهاني که در معيت آنان بودم: آقاي مهندس رضا رضايي (فيلم بردار)، خانم سحر جواهري، آقاي مهندس عليپور (مسئول محيط زيست سرخس)، آقاي رضانيا (محيط بان)، آقاي بنايي و پسر ايشان علي، آقاي دلارامي از همراهان محلي و آشنا به منطقه
3 پاسخ ها
6860 مشاهده